Wraz z innymi poszkodowanymi zastanawiamy się nad złożeniem do sądu pozwu grupowego. Będziemy mieli podobne roszczenia wobec tej samej instytucji. Co powinniśmy wziąć pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wyborze – pozew grupowy czy pozew indywidualny?
Miłośnicy kina i polscy prawnicy kojarzą pozwy zbiorowe (z ang. class action lawsuit) głównie z historii opowiadanych w amerykańskich filmach, gdzie dochodzący swoich roszczeń uzyskiwali wielomilionowe odszkodowania za naruszenie swoich praw. W systemie prawa common law rzeczywiście ta instytucja jest zdecydowanie lepiej skonstruowana i pozwala na skuteczną walkę o prawa poszkodowanych przez np. firmy farmaceutyczne, koncerny chemiczne, banki i inne instytucje.
Więcej o nieuczciwych praktykach: http://prawoegzekucji.pl/o_nieuczciwych_praktykach/
Jak złożyć pozew zbiorowy?
Możliwość dochodzenia roszczenia tego samego rodzaju przez kilka osób, jednym pozwem, została uregulowana ustawą o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym z dnia 17 grudnia 2009 (Dz.U. 2010, Nr 7, poz. 44). W Polsce zamiennie stosuje się określenie – pozew zbiorowy, pozew grupowy i pozew zbiorowy w postępowaniu grupowym.
Pozew zbiorowy można wnosić w sprawach o roszczenia z tytułu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych, z tytułu odpowiedzialności za niewykonywanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania umownego lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a w odniesieniu do roszczeń o ochronę konsumentów także w innych sprawach.
Wyłączenie: Dochodzenie roszczeń o ochronę dóbr osobistych, z wyjątkiem roszczeń wynikających z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, w tym roszczeń przysługujących najbliższym członkom rodziny poszkodowanego, zmarłego wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia.
Właściwy sąd: Sądem właściwym w postępowaniu grupowym jest sąd okręgowy.
Koszty w postępowaniu grupowym:
- Opłata od pozwu: stanowi 2% wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100.000 zł. Przy czym nie ma możliwości ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych.
- Wynagrodzenie pełnomocnika: wg umowy, ale wynagrodzenie nie może przekraczać 20 % kwoty zasądzonej na rzecz powoda;
- Kaucja: sąd może zobowiązać do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu. Kaucję składa się w gotówce i nie może być wyższa niż 20%.
- Inne koszty.
Kto może złożyć pozew zbiorowy?
Postępowanie grupowe jest dopuszczalne przy roszczeniach jednego rodzaju, dochodzonych przez co najmniej 10 osób. Roszczenia musza być oparte na tej samej lub takiej samej podstawie faktycznej. Powództwo wytacza reprezentant grupy.
Przymus adwokacko-radcowski: W postępowaniu grupowym obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym.
Do kiedy można przystąpić w ramach pozwu zbiorowego
w postępowaniu grupowym?
W tym celu należy złożyć reprezentantowi grupy w oznaczonym terminie, nie krótszym niż jeden, a nie dłuższym niż trzy miesiące od daty ogłoszenia, pisemnego oświadczenia o przystąpienia do grupy.
Natomiast osoba, która wytoczyła wcześniej powództwo, które może być objęte postępowaniem grupowym przeciwko pozwanemu, może złożyć oświadczenie o przystąpieniu do grupy nie później niż do dnia zakończenia postępowania w pierwszej instancji.
Dopuszczalność postępowania grupowego
Na posiedzeniu niejawnym sąd rozstrzyga:
- O dopuszczalności postępowania grupowego;
- Odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu grupowym.
Publikacja ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego może zostać zamieszczona na stronach Biuletynu Informacji Publicznej właściwego sądu. Minister Sprawiedliwości prowadzi wykaz postępowań grupowych, który udostępniany jest w Biuletynie Informacji Publicznej Ministra Sprawiedliwości.
Przykłady polskich spraw w postępowaniu grupowym:
- Sprawa wydawnictwa Wolters Kluwer przeciwko Chomikuj.pl: Sąd Najwyższy wydał postanowienie z 18 września 2015 r., które uwzględniło skargę kasacyjną wydawców i uchyliło zaskarżone postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 27 listopada 2013 r., VI ACz 3170/13, którym odrzucono pozew grupowy przeciwko administratorowi portalu Chomikuj.pl.
- Pozew zbiorowy właścicieli samochodów przeciwko Volkswagenowi (sprawa dot. manipulacji spalinami przy silnikach Diesel)
- Pozwy zbiorowe tzw. frankowiczów przeciwko bankom (sprawy dot. zastosowania spreadów walutowych oraz niepoinformowaniu o ryzyku walutowym) np. pozew 1247 kredytobiorców banku mBank.
Dlaczego w Polsce pozwy zbiorowe są tak mało popularne oraz nieefektywne?
Odpowiadając na powyższe pytanie oraz pytanie postawione na wstępie wpisu, wskazuję na poniższe zalety i wady postępowania grupowego:
Zalety:
- Tańsze postępowanie (w założeniu);
- Szybsze postępowanie (w założeniu);
- Rozszerzenie dostępu do wymiaru sprawiedliwości.
Wady:
- Długotrwałe postępowanie na etapie badania dopuszczalności powództwa (formalne badanie, bez merytorycznego rozstrzygania o sprawie);
- Problem ze znalezieniem osób o podobnym roszczeniu, wobec tego samego pozwanego;
- Brak możliwości ubiegania się o zwolnienie od kosztów sądowych;
Decyzja o wyborze pozwu zbiorowego, jako rozwiązania optymalnego w danej sytuacji podjąć musi każdy z osobna.
W oparciu o moje subiektywne doświadczenie ze sprawami, gdzie pojawiały się pozwy zbiorowe, mogę stwierdzić, że zdecydowanie obowiązujące regulacje w zakresie postępowania grupowego wymagają nowelizacji (naprawy), dostosowania ich do realiów tak, aby mogły rzeczywiście korzystnie wpływać na ekonomikę procesową. W przypadku każdej z analizowanych przeze mnie spraw, konieczne było złożenie pozwu indywidualnego po odrzuceniu pozwu zbiorowego.
Autor: Adwokat Judyta Kasperkiewicz, Zespół „Adwokat Twoich Finansów”
Zdjęcie: Scena z amerykańskiego thrillera prawniczego „Michael Clayton” z George’em Clooneyem w roli głównej, który opowiada o historii osób, które złożyły pozew zbiorowy przeciwko koncernowi chemicznemu zanieczyszającemu środowisko naturalne. [Michael Clayton, reż. Tony Gillroy, 2007]
Stan na dzień: 14 sierpnia 2018 roku
Za tydzień: Komornik poinformował mnie, że dłużnik posiada ruchomości. Teraz na mój wniosek może zostać przeprowadzona ich licytacja. Jak wygląda taka licytacja ruchomości, z jakim kosztami się wiąże, kiedy ruchomość zostanie moją własnością?
Informacja: Przedstawiona informacja jest udostępniana nieodpłatnie, ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.
Najnowsze komentarze