Mam dwóch dłużników, którzy wcześniej byli moimi wspólnikami. Jeden z nich wyjechał do Stanów Zjednoczonych, a drugi mieszka w Europie. Co mogę zrobić, żeby odzyskać zagraniczne długi?

Z wieloma państwami Polskę łączy Konwencja z Lugano o jursydykcji i wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 10, poz. 132), ale USA nie są jej stroną. Konwencja pozwala na określenie, które prawo będzie właściwe w danej sytuacji. W przypadku umów niewymienionych w art. 27 i 28 ustawy Prawo Prywatne Międzynarodowe (Dz. U. 1965 r., Nr 46, poz. 290 ze zm.) stosuje się prawo państwa, w którym umowa została zawarta. Każdą sprawę należy indywidualnie przeanalizować przy podejmowaniu decyzji o dochodzeniu i egzekucji roszczeń. Poza UE, dochodzenie roszczeń jest trudniejsze, ale nie jest niemożliwe.

Roszczenia w Stanach Zjednoczonych

Warto pamiętać o tym, że decydując się na współpracę w kontrahentem z USA powinniśmy zawierać na piśmie każdą umowę o wartości powyżej 500 USD (Uniform Commercial Code – UCC). Przy dalszym dochodzeniu roszczeń, niezwykle ważne jest odpowiednie ich udokumentowanie.

Przedawnienie „statue of limitations”  Przedawnienie to czas w ciągu, którego można wnosić o rozstrzygnięcie przed sądem spornych okoliczności. W każdym stanie przepisy dotyczące przedawnienia są odmienne. Jednakże, można wnosić o to, aby sąd posłużył się instytucją borrowing statues of limitations, czyli sąd może wykorzystać w danej sprawie termin przedawnienie obowiązujący w innym stanie.

W przypadku umów międzynarodowych sprzedaży towarów między polskimi i amerykańskimi przedsiębiorcami, znajdą zastosowanie przepisy Konwencji o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży z 14 czerwca 1974 roku, gdzie termin przedawnienia wynosi 4 lata.

Postępowanie przedsądowe i windykacja

Jak we wszystkich państwach systemu Common Law, tak i USA postępowanie przed sądem pozostaje ostatecznością i najpierw warto skierować się o pomoc w ściągnięciu długu jednej z kancelarii odszkodowawczych „Collection Law Firm” albo agencji windykacyjnych „Collection Agencies”, które starają się ściągnąć należności polubownie. Podstawą dla skutecznej windykacji jest prawidłowe udokumentowanie dochodzonego roszczenia.

Postępowanie sądowe i egzekucja

W razie braku rozwiązania sporu na etapie postępowania przedsądowego, sprawę należy skierować do sądu. W sporach o roszczenia nie przekraczające 15.000 USD właściwy jest Small Claims Court.W formularzu pozwu należy wskazać:

• Dane dłużnika (imię i nazwisko, adres lub siedzibę);
• Typ roszczenia;
• Opis długu i czego domaga się powód (z ang. plaintiff): suma zadłużenia, koszty sądowe i odsetki od dnia wymagalności zobowiązania do uzyskania wyroku (prejudgment interest) i do momentu spłaty zadłużenia w całości (postjudgment interest);

Do formularza załącza się dowody na potwierdzenie istnienia zobowiązania. Sąd wyznacza „pre-trial conference” celem zakończenia sporu polubownie i dopiero później wyznaczana jest rozprawa. Dłużnik ma 20 dni od doręczenia na ustosunkowanie się do pozwu i jeśli nie uczyni tego, to wierzyciel otrzyma wydany przez sąd wyrok zaoczny (default judgment) a w razie wdania się w spór może zostać wydany właściwy nakaz zapłaty, który upoważni wierzyciela do egzekucji z majątku dłużnika.

Roszczenia w Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii

Z uwagi na podobne systemy prawa, postępowanie przy dochodzeniu i egzekucji zobowiązań pieniężnych jest podobne w Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii. W każdym z tych państw należy w pierwszej kolejności dochodzić roszczenia w drodze windykacji i postępowania polubownego, a dopiero w dalszej kolejności skierować sprawę do sądu. Oto terminy przedawnień obowiązujące w tych państwach:

1. Kanada – co do zasady termin przedawnienia roszczeń umownych wynosi sześć lat od chwili zaistnienia przyczyny. Ale Sąd może dopuścić powództwo pod warunkiem, że powód udowodni, że nie upłynęło więcej niż 12 miesięcy od chwili powzięcia infomacji o roszczeniu.
2. Australia – termin przedawienia wynosi również 6 lat (w Northern Teritory wynosi 3 lata). Dopuszczalne jest zastosowanie przez Sąd terminu z systemów prawa sąsiednich terytoriów oraz Nowej Zelandii. Natomiast nie dojdzie do przedawnienia, gdy powód udowodni, że został wprowadzony w błąd.
3. Nowa Zelandia – tutaj podobnie, jak w Australii termin przedawnienia wynosi 6 lat, ale prowadzona jest dyskusja nad nowelizacją prawa i wprowadzeniem terminu 3 lat przedawnienia roszczeń.

Adres dłużnika

Problem wskazania adresu dłużnika pozostaje często podstawowym ograniczeniem dla skutecznego dochodzenia roszczeń. Tutaj jednak również znajdują zastosowanie odpowiednie narzędzia dopuszczane przez prawo celem ustalenia i wskazania adresu dłużnika.

Odpowiadając na pytanie ze wstępu – Warto w pierwszej kolejności ustalić prawidłową jurysdykcję w sprawie, czyli to który sąd będzie właściwy do rozstrzygnięcia sporu. Następnie podjąć starania w celu ustalenia adresu dłużnika. Dopiero w dalszej kolejności pozostaje podjąć działania windykacyjne, dochodzenie roszczenia przed sądem i w ostateczności egzekucję. W przypadku dłużnika przebywającego i posiadającego majątek w jednym z krajów UE, stosować należy przepisy unijne, o których była mowa we wpisie z dnia 23 maja 2018 roku.

Autor: Adwokat Judyta Kasperkiewicz, Zespół „Adwokat Twoich Finansów”

Stan na dzień: 3 lipca 2018 roku

Informacja: Przedstawiona informacja jest udostępniana nieodpłatnie, ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.

W kolejnym wpisie: Straciłem pracę, mam kredyt na mieszkanie, kilka chwilówek. Moja obecna sytuacja zdrowotna nie pozwala mi na spłacanie zobowiązań. Boję się, że niedługo komornik zlicytuje mi dom, czy istnieje jakaś możliwość wyjścia z tej sytuacji? Czy mogę ogłosić upadłość?

Photo: http://www.pexel.com