Mój dłużnik wyjechał z rodziną za granicę. Nie mam z nim kontaktu od dłuższego czasu, ale udało mi się ustalić, że przebywa w Niemczech. Chcę odzyskać długi. Czy jest to możliwe?

Dzięki Unii Europejskiej dochodzenie bezspornych roszczeń w sprawach transgranicznych staje się znacznie łatwiejsze niż wcześniej. Wybór jednego z dwóch europejskich postępowań jest alternatywą dla postępowań krajowych, a często znacznie usprawnia dochodzenie roszczeń. Do wyboru mamy europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń i europejskie postępowanie nakazowe. Problemem w obu przypadkach często staje się ustalenie miejsca zamieszkania dłużnika.

SPRAWA TRANSGRANICZNA

Aby móc skorzystać z tych postępowań, musimy mieć do czynienia ze sprawą transgraniczną czyli taką, w której przynajmniej jedna ze stron ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Państwie Członkowskim UE innym niż Państwo Członkowskie siedziby sądu rozpatrującego sprawę (wszystkie kraje UE oprócz Danii).

Więcej: Europejski Tytuł Egzekucyjny i Europejski Nakaz Zabezpieczenia na Rachunku Bankowym- http://prawoegzekucji.pl/ete-enzrb/

EUROPEJSKIE POSTĘPOWANIE W SPRAWIE DROBNYCH ROSZCZEŃ

Jakie sprawy mogą być objęte tym postępowaniem?

Mogą to być sprawy cywilne i gospodarcze z uwzględnieniem transgranicznego charakteru sprawy i wartości przedmiotu sporu. Ponadto, przedmiotem postępowania mogą być roszczenia pieniężne, jak i niepieniężne.

Zasadą jest, że postępowanie w sprawie drobnych roszczeń nie może mieć zastosowania do spraw podatkowych, celnych lub administracyjnych ani dotyczących odpowiedzialności państwa za działania i zaniechania w wykonywaniu władzy publicznej.  Przykładowo postępowanie nie może być stosowane do obowiązków alimentacyjnych wynikających ze stosunku rodzinnego, pokrewieństwa, małżeństwa lub powinowactwa.

DROBNE ROSZCZENIA (ang. small claims) to takie, których wartość przedmiotu sporu nie przekraczała kwoty 5000 euro (z wyłączeniem wszystkich odsetek, wydatków i nakładów). Oceny wartości roszczenia należy dokonać na dzień wpływu pozwu do sądu.

Procedura: Postępowanie w sprawie drobnych roszczeń należy do właściwości sądów rejonowych i okręgowych. Rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym, ale sąd może wyznaczyć rozprawę (opcjonalnie zdalną). Co do zasady, jest to postępowanie pisemne, a pozew składa się na właściwym formularzu (formularz pozwu: tutaj). Językiem postępowania jest język sądu, który sprawę rozpoznaje. Opłata od pozwu jest stała i wynosi 100 złotych.

W razie, gdy pozew zostanie prawidłowo wypełniony, sąd w terminie 14 dni doręcza pozwanemu jego odpis wraz z załącznikami oraz formularzem odpowiedzi. Na udzielenie odpowiedź pozwany ma 30 dni. Sąd w terminie 14 dni od otrzymania odpowiedzi na pozew przesyła ją ze wszelkimi istotnymi dokumentami powodowi. Wydanie orzeczenia kończy postępowanie. Stronom postępowania przysługuje apelacja lub szczególny środek odwoławczy dla tego postępowania, jakim jest wniosek o ponowne zbadanie orzeczenia.

Prawomocne orzeczenie wydane w postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń jest uznawane i wykonywane w innym Państwie Członkowskim bez potrzeby stwierdzenia wykonalności i bez możliwości sprzeciwiania się jego uznaniu. W Polsce takie orzeczenia opatrzone tytułami wykonawczymi podlegają wykonaniu po nadaniu klauzuli wykonalności. Klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika, a jeśli właściwości nie można ustalić – sąd rejonowy, w którego okręgu ma być wszczęta egzekucja.

EUROPEJSKIE POSTĘPOWANIE NAKAZOWE

Stanowi również postępowanie alterntywne i może zostać wszczęte, gdy sprawa ma wspomniany już charakter transgraniczny,

Zakres spraw: W europejskim postępowaniu nakazowym dochodzić można roszczeń pieniężnycho oznaczonej wysokości, które są wymagalne w chwili wniesienia pozwu.

Procedura: W europejskim postępowaniu nakazowy wydanie nakazu opiera się tylko na podstawie badania pozwu (załączanie dowodów nie jest konieczne). Formularz pozwu: tutaj (stanowi załącznik do rozporządzenia).

Opłata od pozwu jest opłatą stosunkową i wynosi 5% wartości przedmiotu sporu (tj. wysokości roszczenia określonej w pozwie), jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100.000 złotych. Od wniosku o uchylenie europejskiego nakazu zapłaty pobiera się połowę opłaty.

Orzeczenie jest skuteczne pod warunkiem, że pozwany mu się nie sprzeciwi. Przed wydaniem nakazu pozwany nie jest powiadamiany o wniesieniu pozwu, który jest mu doręczany dopiero wraz z wydanym już nakazem. Po tym, ma możliwość wniesienia sprzeciwu w terminie 30 dni od doręczenia albo po upływie terminu wniosku o ponowne zbadanie europejskiego nakazu zapłaty. Jeśli sprzeciw nie został złożony, to niezwłocznie stwierdza się wykonalność orzeczenia.

PODOBIEŃSTWA OBU POSTĘPOWAŃ:

• Charakter alternatywny obu postępowań
• Dotyczą spraw o charakterze transgranicznym
• W zakresie nieuregulowanym mają zastosowanie przepisy procedur krajowych

RÓŻNICE OBU POSTĘPOWAŃ:

• Europejskie postępowanie nakazowe dotyczyć może tylko roszczeń pieniężnych, a europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń dotyczyć może nie tylko roszczeń pieniężnych, ale przy czym wartość przedmiotu sporu nie może przekroczyć 5000 euro (przed 14 lipca 2017 roku było to tylko 2000 euro);
• Różnice w mechanizmach procesowych: Europejskie postępowanie nakazowe odbywa się tylko na podstawie badania  pozwu, a europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń wymaga doręczenia pozwu i umożliwienia pozwanemu złożenia odpowiedzi na pozew;
• Różnice w wysokości wnoszonych opłat od pozwu;

Do każdej sprawy należy podejść indywidualnie, dokonać analizy przepisów regulujących to postępowanie w innym kraju (jeśli jesteśmy dłużnikiem) i wziąć pod uwagę szereg innych okoliczności.

W sprawach innych roszczeń z zakresu prawa cywilnego stosuje się przepisy rozporządzenia Bruksela I i Bruksela I bis.

Więcej: Europejski Atlas sądowniczy w sprawach cywilnych

W kolejnym wpisie: Dowiemy się czym jest Europejski Nakaz Zabezpieczenia na rachunku bankowym i Europejski Tytuł Egzekucyjny oraz jak wygląda procedura prowadząca do ich uzyskania.

 

Stan na dzień: 22 maja 2018 r.

Autor: Judyta Kasperkiewicz, email: judyta.kasperkiewicz@adwokatura.pl

Zespół „Adwokat Twoich Finansów”

 

Informacja: Przedstawiona informacja jest udostępniana nieodpłatnie, ma charakter informacyjny i nie stanowi porady prawnej.